|
– „Энди Аллоҳ сизларнинг (юкингизни) енгил қилди, сизларда ожизлик борлигини билди“. [8:66]
أَأَشْفَقْتُمْ أَن تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَاتٍ
– „Суҳбатларингиз олдидан хайр-садақалар тақдим этишдан (камбағал бўлиб қоламиз, деб) қўрқдингларми?“. [58:13]
Бу ерда янги ҳукм олиб келинмаяпти. Ҳукм батамом олиб ташланяпти.
б) Янги ҳукм насх қилинган ҳукмга ўхшаган бўлади.
Биринчи қибла Ақсо масжидига юзланиб намоз ўқишнинг бекор қилиниши ва унинг ўрнига янги қибла Каъбага қараб намоз ўқиш жорий қилиниши бунга мисолдир. «Пайғамбар с.а.в. билан ўн олти ой Байтул Мақдис тарафига қараб намоз ўқидим. Кейин Бақара сурасидаги
وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ
– „(Эй мўминлар, сизлар ҳам) қаерда бўлсангизлар, юзларингизни унинг тарафига бурингиз!“. [2:144]
деган оят нозил бўлди. Бу оят Пайғамбар с.а.в. намоз ўқиб бўлганларидан кейин нозил бўлганди. Бир киши кетиб, намоз ўқиётган ансорларнинг олдидан ўтаётиб, бўлган гапни айтибди. Улар ўша заҳоти (намозда туриб) юзларини Каъба тарафига бурибдилар».69
قَدْ نَرَى تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِي السَّمَاء فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضَاهَا فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَحَيْثُ مَا كُنتُمْ فَوَلُّواْ وُجُوِهَكُمْ شَطْرَهُ
– „Гоҳо юзингиз самода кезганини кўрамиз. Бас, албатта Биз сизни ўзингиз рози бўлган қиблага бурамиз. Юзингизни Масжидул Ҳаром (Макка) томонга буринг! (Эй мўминлар, сизлар ҳам) қаерда бўлсангизлар, юзларингизни унинг тарафига бурингиз!“. [2:144]
Бу оят биринчи қибла насх қилинганига далолат қилади. Бу ерда биринчи ҳукм Ақсо тарафига қараб намоз ўқиш кейинги ҳукмга Каъба тарафига қараб намоз ўқишга ўхшашдир.
в) Янги ҳукм насх қилинган ҳукмга нисбатан машаққатлироқ бўлади.
Ашуро кунида рўза тутиш фарзлигининг бекор қилиниши бунга мисолдир. Жоҳилиятда қурайшликлар Ашуро кунида рўза тутардилар. Пайғамбар с.а.в. ҳам то рамазон рўзаси фарз қилингунига қадар шу куни рўза тутишга буюрганлар. Пайғамбар с.а.в. айтадилар:
«مَنْ شَاءَ فَلْيَصُمْ وَمَنْ شَاءَ فَلْيَفْطُرْ»
«Хоҳлаган одам рўза тутсин, хоҳлаган одам тутмасин».70
(70) Бухорий: 1864. Муслим: 1909.
188-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204